صرفه جویی آب در مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی چطور ممکن است؟

97.5٪ آب جهان از آب دریاها و اقیانوس‌ها تشکیل شده و دسترسی به 2.5% آب شیرین باقی‌مانده معمولا بسیار سخت و غیر متوازن است. کمبود بارش و خشکسالی یکی از بزرگترین عوامل کمبود آب است. به علاوه فشارهای ناشی از رشد جمعیت و گرم شدن کره زمین، همگی باعث می‌شود فشار بیشتری بر منابع آب موجود وارد شود. با صرفه جویی آب‌، می‌توان نسل انسان و سیاره زمین را نجات داد.

بنابراین همه ما انسان‌ها به آب شیرین به عنوان یک منبع طبیعی ضروری برای زندگی، وابسته هستیم. اما ما از آب فقط برای نوشیدن استفاده نمی‌کنیم. برای تمیز کردن، تولید هر چیزی از لباس گرفته تا غذا، تولید محصولات زراعی و … همه و همه فشار زیادی به منابع آب شیرین وارد می‌کنیم.

در این مطلب با راه های صرفه جویی در مصرف آب بیشتر آشنا می‌شویم. آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• صرفه جویی آب در مصارف خانگی (10 روش)
• صرفه جویی آب در مصارف کشاورزی (10 روش)
• صرفه جویی آب در مصارف صنعتی (6 روش)

صرفه جویی آب در مصارف خانگی

مهمترین اقدامی که می‌توانیم برای صرفه جویی آب در مصارف خانگی به‌ عنوان یک مصرف‌کننده آب مسکونی انجام دهیم؛ به حداقل رساندن مصرف آب است. برای یک خانوار متوسط، بیشترین مصرف آب در حمام و آشپزخانه است. (میزان حجم آب مصرفی در خانه را در این مطلب ببینید: محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان)

با برخی تغییرات در عادات خود، می‌توان به میزان قابل توجهی باعث صرفه جویی آب شد.

1- لوله کشی را بررسی کنید

به طور منظم لوله‌های آشپزخانه، شلنگ ماشین ظرفشویی، اتصالات منبع آب مصرفی و … را از نظر نشتی بررسی کنید.

2- دوش با آب کمتر

هر دقیقه‌ای که از دوش استفاده می‌کنید، تا 17 لیتر آب مصرف می‌شود. یک تایمر بر روی تلفن خود تنظیم کنید. تا دوش‌های شما کوتاه و کم مصرف باشد.

همچنین استفاده از یک سر دوش کارآمد به شما امکان می‌دهد تا در صرفه جویی آب موفق‌تر باشید. مانند استفاده از دستگاه هوای دوش کم جریان و هوادهی شیر آب.

3- شیرهای آب را ببندید

با بستن شیر آب در حین مسواک زدن یا شستن ظروف به صرفه جویی آب کمک کنید.

4- تنظیم کننده برای کنترل جریان آب سیفون

برخی از سیفون‌ها به مرور زمان مستهلک می‌شوند و علاوه بر کاهش عملکرد گذشته، نشتی پیدا می‌کنند. نصب تنظیم کننده می‌توانید به میزان قابل توجهی جلوی مصرف بیهوده آب از طریق سیفون توالت را بگیرید.

5- لباس‌های کثیف بیشتری جمع کنید

استفاده از ماشین لباسشویی با بار کامل، از آب و انرژی کمتری نسبت به چند بار روشن کردن ماشین نیمه پر استفاده می‌کند. اینکار باعث قبض‌هایی با هزینه کمتر نیز می‌شود.

6- شستن ظرف با دست یا با ماشین ظرف شویی؟

از ماشین ظرفشویی استفاده می‌کنید؟ برای هر بار روشن کردن، آن را کاملاً پر کنید. با این روش آب کمتری نسبت به شستن ظرف با دست مصرف خواهید کرد.

7- برای صرفه جویی در مصرف آب، سبزیجات را بخارپز کنید

غذای خود را بخارپز کنید. با این کار هم مصرف آب را کاهش می‌دهید، هم مواد مغذی طبیعی بیشتری در غذا حفظ می‌شود.

ولی اگر از پختن آنها در آب جوش استفاده کردید، سعی کنید از آب باقی‌مانده به عنوان مزه برای غذاهای دیگر مانند سوپ استفاده کنید. یا بگذارید خنک شود و از آن برای آبیاری گیاهان استفاده کنید.

8- ضایعات غذا را کاهش دهید

برای تولید غلات، میوه و سایر مواد غذایی آب زیادی مصرف می‌شود. با درست مصرف کردن آنها و تولید کمتر ضایعات غذایی، نیاز به تولید مواد غذایی کمتری خواهد بود.

به عنوان نمونه سالانه بیش از نیمی از 7 میلیون تن ضایعات مواد غذایی و آشامیدنی خانوارهای انگلستان، قابل خوردن است.

9- زمان باغبانی خود را تنظیم کنید

آیا می‌دانید30 تا 60٪ آب آشامیدنی خانگی به استفاده از آب در حیاط‌ها و باغ مصرف می‌شود؟ و اغلب مقدار زیادی از آب با آبیاری بیش از حد، تبخیر و آبپاشی‌های بی‌جهت به پیاده‌روها و راهروها هدر می‌رود.

به منظور صرفه جویی آب در مصارف خانگی، در اوایل صبح یا پایان روز به گیاهان باغچه یا فضای باز آب دهید. تا آب کمتری در برابر نور خورشید و گرما هدر رود. همچنین به جای آب‌پاشی کردن، خاک را آبیاری کنید تا آب مستقیماً به ریشه‌ها برسد.

نکته:در موج گرما، حیوانات نیز به آب احتیاج دارند. ظرفی پر از آب، مانند کاسه آب برای نوشیدن پرندگان و حیوانات دیگر کنار بگذارید. برای زنبورها و سایر حشرات از بشقاب یا کاسه‌ای که آب و سنگ در آن باشد استفاده کنید.

10- در آخر برای صرفه جویی در مصرف آب

برای هر چه بهتر شدن مدیریت آن و صرفه جویی، میزان مصرف آب خود را از طریق قبض آب‌تان کنترل کنید.

همچنین دانش خود را با همسایگان تان به اشتراک بگذارید.

صرفه جویی آب در مصارف کشاورزی

70٪ برداشت آب شیرین در سطح جهان برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود. با خشکسالی‌های اخیر و کم شدن مخازن آب شیرین در بیشتر مناطق، حفظ آب برای کشاورزان بیشتر از همیشه مهم است.

در ادامه10 ایده برای صرفه جویی آب در مصارف کشاورزی را بیان می‌کنیم:

1- تولید محصولات ارگانیک برای صرفه جویی آب

یک آزمایش 30 ساله نشان‌داده در زمان خشکسالی، ذرت با رشد ارگانیک، 30 درصد محصول بیشتری نسبت به مزارع غیر ارگانیک تولید می‌کند. روش‌های ارگانیک کشاورزی، به حفظ رطوبت خاک، افزودن آب زیرزمینی بیشتر و جلوگیری از ورود سموم و دفع آفات به رودخانه‌ها و دیگر آب‌ها کمک می‌کند.

2- استفاده از سیستم‌های آبیاری کارآمد

آبیاری گیاهان با استفاده از آبیاری قطره‌ای به جای روش سنتی می‌تواند باعث کاهش 80 درصدی تبخیر و صرفه جویی آب در مصارف کشاورزی می‌شود. همچنین با آبیاری قطره‌ای از رسیدن آب به ریشه گیاهان اطمینان خواهیم داشت. که می‌تواند منجر به رشد بهتر شود.

(پیشنهاد: برای چگونگی نصب مخزن آب برای آبیاری قطره‌ای مقاله آموزش نصب تانکر آب در باغ را مطالعه کنید)

3- استفاده بیشتر از محصولات مقاوم در برابر خشکسالی

محصولاتی که کشت می‌کنید، باید با آب و هوای شما سازگار باشد. اگر از گیاهان بومی منطقه استفاده کنید، احتمال موفقیتتان در دوره‌های خشکسالی بیشتر است. همچنین گیاهان مقاوم در برابر خشکسالی در طیف وسیعی از انواع خاک به خوبی رشد می‌کنند. و می‌توانند حتی در خاک فقیر با مواد مغذی نسبتاً کمی رشد کنند.

4- بهینه‌سازی زمان‌های آبیاری

دانستن اطلاعات کافی در مورد زمین و محصولات خود ضروری است. با این کار، تعیین اینکه آبیاری چه زمان و چند بار باید انجام شود آسان‌تر است. این کار یکی از گزینه‌های مهم صرفه جویی آب در مصارف کشاورزی به شمار می‌رود.

5- استفاده از بهترین روش‌ها برای افزایش کیفیت خاک

با افزایش کیفیت خاک، خاک شما بهتر می‌تواند رطوبت و اکسیژن را برای رشد گیاهان نگه دارد. با این کار مقدار آب مورد نیاز به طور منظم کاهش می‌یابد. روش‌های مناسب برای مدیریت خاک شامل: کوددهی با کود مرغوب، افزودن کمپوست و کاهش دفعات خاک‌ورزی است.

6- محصولات متفاوتی بکارید (محصولات چرخشی)

بسیاری از کشاورزان با توجه به فصل یا سال، انواع محصولاتی را که می‌کارند تغییر می‌دهند. بنابراین تنوع کافی برای افزایش کیفیت خاک و گیاهان فراهم می‌کنند. محصولات مختلف به عناصر غذایی و مقادیر مختلف آب نیاز دارند. با چرخش مداوم انواع محصولات، معمولاً محصول بیشتری به بار می‌آید.

7- چرای چرخشی

در چرا چرخشی، دام بین مزارع جابجا می‌شود تا رشد مجدد مرتع را تقویت کند. مزایای چراندن چرخشی دام عبارتند از: جذب آب، کاهش رواناب، مراتع در برابر خشکسالی مقاوم‌تر می‌شوند، افزایش مواد آلی خاک و پوشش بهتر علوفه. این کار در مجموع باعث صرفه جویی آب در مصارف کشاورزی خواهد شد. به یاد داشته باشید که زمین را بیش از حد چرا نکنید.

8- استفاده از مالچ‌های پلاستیکی و آلی برای صرفه جویی در مصرف آب

آیا می‌دانید مالچ‌های پلاستیکی ارگانیک و سیاه می‌توانند 25 درصد در آب کشاورزی صرفه جویی کنند؟ پلاستیک سیاه یا مالچ مصنوعی، نه تنها باعث کاهش تبخیر آب می‌شود. بلکه به کنترل علف‌های هرز و گرم شدن خاک برای زودتر به بار نشستن محصول کمک می‌کند. مالچ‌های آلی پس از تجزیه، مواد مغذی را به خاک می‌رسانند و رطوبت را حفظ می‌کنند.

نکته:به پوشش سبک و نرم سطح خاک, مالچ یا خاک‌پوش می‌گویند. این پوشش می‌تواند لایه‌ای از کاه، خاک‌ اره،خاک برگ، ورقه پلاستیکی، کود آلی، روزنامه و … باشد.

9- جنگلداری

جنگل زراعی مفهومی است که در آن از درختان به عنوان بخشی از چشم‌انداز استفاده می‌شود. این ایده به نفع خاک، حیوانات و گیاهان است و باعث صرفه جویی آب در مصارف کشاورزی می‌شود.

10- گلدان‌های پلاستیکی برای نهال درختان

با کاشت نهال درختان در گلدان یا سطل‌های پلاستیکی به آبیاری آرام و تدریجی آنها کمک می‌کنید. تمام کاری که باید انجام دهید این است که، یک سطل پلاستیکی بردارید، سوراخ های زهکشی را در پایین آن ایجاد کنید و نهال درختان را در آنها بکارید.

و اما

برای صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی کمی تلاش لازم است، اما نتایج به دست آمده ارزش این تلاش را دارد. با صرفه جویی بهتر در مصرف آب، شما علاوه بر صرفه جویی آب به عنوان یک منبع طبیعی گران‌بها، به رشد محصولات خود نیز کمک می‌کنید.

صرفه جویی آب در مصارف صنعتی

حدود 3٪ آب موجود در زمین خالص است. و می‌توان از آن برای کارهای روزمره استفاده کرد. 5 تا 10٪ از این مقدار آب خالص (از سال 1999) آب برای مصارف صنعتی مصرف شده ‌است. با رشد جمعیت جهان، مصرف آب نیز افزایش خواهد یافت. تا سال 2030 این مقدار می‌تواند به 15-20٪ افزایش می‌یابد. بر اساس این آمار، صنعت فضای قابل توجهی برای کاهش مصرف آب دارد. مزایای صرفه جویی آب در مصارف صنعتی بسیار زیاد است.

اولین قدم برای کاهش مصرف آب در صنعت، شناسایی میزان مصرف فعلی آب است. هنگامی که یک کسب و کار از وضعیت فعلی استفاده از آب مطلع شود، می‌تواند اهداف مشخص و قابل اندازه‌گیری را برای کاهش مصرف آب در آینده تعیین کند. در ادامه چند نکته برای صرفه جویی آب در مصارف صنعتی آورده شده‌ است.

1- برای صرفه جویی در مصرف آب به کارمندان خود آموزش دهید

در کارمندان خود درک این مسئله که چرا صرفه جویی آب در مصارف صنعتی مهم است را پرورش دهید. و به آنها اجازه دهید روش‌های صرفه جویی در مصرف آب را ابداع کنند. شما می‌توانید جوایزی را در شرکت خود برای شناسایی راه‌حل‌های ابتکاری برای کاهش مصرف آب اعلام کنید.

2- برای برخی کارها، از آب غیر آشامیدنی استفاده مجدد کنید

آب باقی‌مانده از یک بخش از عملیات می‌تواند برای هدف دیگری استفاده شود. به عنوان مثال، آب مورد استفاده برای تمیز کردن، می‌تواند فیلتر شود و برای تجهیزات خنک‌کننده مجدداً استفاده شود. مثال دیگر ، برداشتن آب میعانات هدر رفته از برج‌های خنک‌کننده و استفاده مجدد از آن برای جایگزینی آب از دست رفته در اثر تبخیر است.

آب میعانات گازی به دلیل غلظت بالای فلزات سنگین، برای مصرف ایمن نیست. اما برای استفاده در برج خنک‌کننده کاملاً ایمن است.

3- تجهیزات و وسایل موجود را به روز کنید

تنظیم پارامترهای دستگاه برای تأمین حداقل آب مورد نیاز برای استفاده، نصب نازل خاموش کردن خودکار به شیلنگ، تعویض نازل‌های شلنگ فشار قوی و کم حجم، و نصب شیرهای مناسب برای آب، سر دوش و توالت، چندین روش برای مقاوم‌سازی تجهیزات موجود به منظور صرفه جویی آب در مصارف صنعتی است.

4- تجهیزات منسوخ شده را با گزینه‌های کم مصرف جایگزین کنید

با سرمایه‌گذاری در تجهیزات با فناوری صرفه جویی در آب، یا تجهیزات “خشک” که نیازی به آب ندارند، مصرف آب کاهش می‌یابد. یک مثال استفاده از تجهیزات خنک‌کننده هوا (مانند کمپرسور خنک کننده هوا)، در صورت امکان، به جای تجهیزات خنک‌کننده آب است.

5- حذف آب از فرآیندهای تمیز کردن (جایگزینی روش خشک در صورت امکان)

ارزیابی هر مرحله از روش‌های تمیز کردن صنعت، ممکن است فرصت‌های خوبی برای صرفه جویی آب با استفاده از روش‌هایی که به آب کم نیاز دارند، نشان دهد. به عنوان مثال، جارو کشیدن یا استفاده از جارو برقی به جای روش‌های مبتنی بر آب، می‌تواند باعث کاهش صرفه جویی آب در مصارف صنعتی بدون هزینه‌های زیرساختی شود.

6- مقدار آب مورد نیاز برای فعالیت‌های غیر ضروری را کاهش دهید

محوطه‌سازی یک مثال عالی است. با محوطه‌سازی مقاوم در برابر خشکسالی و استفاده از گونه‌های گیاهی بومی، آب کمتری در فعالیت‌های محوطه‌سازی (که ذاتاً برای عملیات اساسی صنعت نیستند) استفاده می‌شود.

سخن آخر

آیا روش خلاقانه دیگری برای صرفه جویی در مصرف آب سراغ دارید؟ در بخش نظرات به ما اطلاع دهید.

ما در کشوری با آب و هوای خشک -در بیشتر مناطق- زندگی می‌کنیم، کم آبی یک واقعیت در ایران است. با وجود این شرایط گرم و خشک، چالش‌ها و اولویت‌های متفاوتی نسبت به سایر کشورها خواهیم داشت. از جمله استفاده از انواع مخازن ذخیره آب و نحوه استفاده از آب به صورت روزانه در مصارف خانگی، کشاورزی و حتی صنعت. ما باید از فرهنگ حفاظت از آب استقبال کنیم. و اهمیت زندگی با صرفه جویی را درک کنیم.

قیمت مخزن آب؛ مخزن 500 لیتری؛ مخزن 1000 لیتری؛ مخزن 2000 لیتری؛ مخزن 3000 لیتری؛ مخزن 5000 لیتری؛ مخزن افقی؛ مخزن عمودی؛